ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Τα τελευταία χρόνια, οι πολίτες της ελληνικής κοινωνίας, είναι όλο και περισσότερο προβληματισμένοι με την κατάσταση της οικονομίας και ειδικότερα με την έντονη κρίση που αντιμετωπίζει, πάνω από 5 χρόνια, η χώρα μας. Τα προηγούμενα χρόνια, είχαμε αναδείξει, ως μόνιμο θέμα συζητήσεων το οικονομικό πρόβλημα. Δυστυχώς έπρεπε να φτάσουμε σε οριακά σημεία ώστε να μπούμε στη διαδικασία να σκεφτόμαστε, να συζητάμε, ακόμη και να προτείνουμε λύσεις στα οικονομικά αδιέξοδα που αντιμετωπίζουμε. Σήμερα, παρόλο που έχουμε πληγεί ανεπανόρθωτα από τις δυσάρεστες εξελίξεις στην οικονομία και τα μέτρα που οι μέχρι τώρα κυβερνήσει πήραν, παίρνουν και θα πάρουν, το θεωρούμε δεδομένο, δεν το συζητάμε πλέον και κυρίως δεν ψάχνουμε τρόπους για να το αντιμετωπίσουμε. Έτσι η γενική ύφεση που επικρατεί επηρεάζει αρνητικά και την τοπική οικονομία που αποτελεί άλλωστε τη μικρογραφία της κεντρικής οικονομίας.

Οι μόνες επιχειρήσεις που φαίνεται ν’ «ανθούν» σήμερα είναι οι Τράπεζες, οι εταιρίες Τηλεφωνίας και οι αλυσίδες Σούπερ Μάρκετ. Οι πολλές καφετέριες και τα ταχυφαγεία που άνοιξαν τα τελευταία χρόνια παντού απέχουν πολύ από την έννοια της τοπικής ανάπτυξης και δεν μπορούν να θεωρούνται «επενδύσεις» που μπορούν να συμβάλλουν μακροπρόθεσμα στην ανάκαμψη της τοπικής οικονομίας, δεδομένου ότι βασίζονται στις βραχυπρόθεσμες ανάγκες των καταναλωτών. Ακόμη, οι εκτιμήσεις ειδικών δυστυχώς κρίνουν ότι ούτε και η δημιουργία μικρών ατομικών επιχειρήσεων – γιατρών, δικηγόρων, μηχανικών κλπ.- όπως προβλέπει το πρόγραμμα ΕΣΠΑ για ανέργους πτυχιούχους, θα φέρει έσοδα στις τοπικές κοινωνίες όταν ο μεγαλύτερος αριθμός εργαζομένων που μπορούν ν’ απασχολήσουν αυτές οι μικρές επιχειρήσεις-γραφεία είναι ένας έως δύο υπάλληλοι όταν το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον –κατασκευαστικός τομέας κ.λ.π. - είναι στην εντατική.

Ο ρόλος της τοπικής οικονομίας στην πορεία και στην εξέλιξη της οικονομίας γενικότερα είναι πολύ σημαντικός. Πολλές φορές η υιοθέτηση επιτυχημένων μοντέλων ορισμένων τοπικών κοινωνιών προσέφερε σημαντική βοήθεια στην αντιμετώπιση προβλημάτων απασχόλησης και επιχειρηματικότητας τόσο σε τοπικό όσο και σε κεντρικό επίπεδο. Γι’ αυτό λοιπόν καλό θα ήταν να δώσουμε στη τοπική οικονομία τη δέουσα προσοχή, να μην υποβαθμίζουμε τη σημασία της, αλλά και να καταστρώσουμε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για επενδύσεις.

Παρόλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, χρήσιμο θα ήταν να αναλογιστούμε τις πολλαπλές ωφέλειες που θα έχει για μας η αναβάθμιση της τοπικής οικονομίας. Τι σημαίνει αυτό; Απλούστατα την βελτίωση των όρων διαβίωσης και ποιότητας ζωής των ανθρώπων του τόπου. Επομένως η βελτίωση, η άνοδος της τοπικής οικονομίας πρέπει να γίνει ο πρωταρχικός σκοπός όλων μας, ο βασικός σύμβουλος των πράξεων που θα πρέπει να υιοθετήσουμε και των αξιών που θα πρέπει να υπηρετήσουμε. Το ανθρώπινο δυναμικό μιας πόλης είναι σημαντικό να συναθροίσει/συγκεντρώσει τις δυνάμεις του διότι έτσι περισσότερα προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν σε μικρότερο χρονικό διάστημα.

Πολλές φορές παρακολουθούμε διαφημιστικά σποτ στη τηλεόραση, στο ραδιόφωνο ή σε αφίσες εμπορικών κ.ά. συλλόγων με το σλόγκαν «Στηρίξτε την τοπική αγορά, στηρίξτε τα τοπικά προϊόντα». Αν, σαν πρώτο μέτρο, ακολουθήσουμε αυτή την πρακτική πιστεύετε ότι αυτό θα προσέφερε κάποιο οικονομικό όφελος και σε ατομικό επίπεδο; Η απάντηση είναι προφανής, διότι η στήριξη των τοπικών μας προϊόντων, μας προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα ορισμένα από τα οποία παρατίθενται παρακάτω:

·         Άνοδος της τοπικής δραστηριότητας και κατά συνέπεια της απασχόλησης.

·         Διεύρυνση της τοπικής οικονομίας με άμεση συνέπεια την κάλυψη όλο και περισσότερων αναγκών μας. Ας σταθούμε λίγο εδώ και ας σκεφτούμε το γεγονός, ότι όλοι μας πολλές φορές βρίσκουμε δικαιολογίες για να μην ψωνίζουμε από την τοπική μας αγορά και τους τοπικούς επιχειρηματίες και να μεταφερόμαστε στο μεγαλύτερο γειτονικό αστικό κέντρο ή ακόμη χειρότερα στο μεγάλο πολυεθνικό κατάστημα μέρος κι αυτό μιας αλυσίδας. Η δικαιολογία είναι ότι δεν βρίσκουμε την ποιότητα και την τιμή των προϊόντων που θέλουμε στην αγορά μας. Μήπως αυτό είναι συνέπεια των δικών μας πράξεων; Μήπως προκύπτει από το γεγονός ότι δεν ρίχνουμε τα χρήματά μας στη δική μας αγορά και στους συμπολίτες μας αλλά στις πολυεθνικές επιχειρήσεις που μεταφέρουν τα κέρδη τους σε τράπεζες του εξωτερικού; Μήπως μας βολεύει η δικαιολογία ότι απασχολούνται Έλληνες σ’ αυτές τις μεγάλες επιχειρήσεις που όμως τους εκμεταλλεύονται δίνοντας τους τις λιγότερες δυνατές αποδοχές; Πρέπει να καταλάβουμε ότι αν εμείς δώσουμε την ευκαιρία και τα κίνητρα στους τοπικούς εμπόρους, επιχειρηματίες κ.λπ., μικρούς και μεγάλους, τότε και αυτοί με τη σειρά τους θα προσπαθήσουν να μας προσφέρουν αυτά που χρειαζόμαστε, στην ποιότητα και την τιμή που θέλουμε, θα προσλάβουν περισσότερους υπαλλήλους,  με αποτέλεσμα την κάλυψη περισσοτέρων αναγκών. Ακόμη τα χρήματα που θα κερδίσουν θα τα «καταναλώσουν» εδώ! Στον Τόπο τους, στην Ελλάδα!  Άρα μήπως το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης είναι δικό μας;

·         Επίσης, η άνοδος της τοπικής οικονομίας προσφέρει τα κίνητρα και την ευκαιρία σε πολλούς συμπολίτες μας που ζουν και εργάζονται μακριά, να μπορέσουν να επιστρέψουν στο τόπο τους, προσφέροντας έτσι στην τοπική κοινωνία την ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού της με όλες τις ωφέλιμες επιπτώσεις που προέρχονται από αυτό το γεγονός.

Ο Δήμος μας, είναι κατεξοχήν αγροτική περιοχή ενώ τα τελευταία 20 χρόνια αυξάνεται διαρκώς ο τομέας των υπηρεσιών και του τουρισμού. Χρόνια τώρα, ο αγροτικός τομέας υποστήριζε τα εισοδήματα των ανθρώπων της περιοχής, όχι μόνο των αγροτών αλλά και άλλων επαγγελμάτων ως αποτέλεσμα του μηχανισμού της οικονομίας, που λειτουργεί ως ένα κύκλωμα. Αν και τα τελευταία χρόνια ο πρωτογενής τομέας έχει υποστεί βαθιά κάμψη, και σε κάποια διαμερίσματα όπως της Περαίας έχει ανέβει η παροχή υπηρεσιών και ο τουρισμός, θεωρείται επιβεβλημένο να χρησιμοποιήσουμε τις δυνατότητές του, στο δρόμο της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου στην Ελλάδα. Η αλλαγή αυτή είναι αναγκαία για την οικονομική ανάκαμψη, και θα αποτελέσει μια από τις λύσεις για την έξοδο από τη δύσκολη κατάσταση στην όποια βρισκόμαστε. Ας ελπίσουμε ότι, όπως τόσες φορές ο πρωτογενής τομέας μας έχει βγάλει από οικονομικά αδιέξοδα στην ιστορία της Ελλάδας, έτσι θα γίνει και στο μέλλον. Αυτό βέβαια, θα γίνει πραγματικότητα αν βρεθούν οι προϋποθέσεις εκείνες ώστε να οδηγηθεί η πρωτογενής παραγωγή σε πλουτοπαραγωγικούς πόρους ανεκμετάλλευτους ή σε πόρους που αποδίδουν ικανοποιητικά αποτελέσματα αλλά και στην εξωστρέφεια.

Σημαντική είναι η σύνδεση του αγροτικού τομέα με τους άλλους τομείς της τοπικής οικονομίας και την συνεργασία του με την τοπική επιχειρηματικότητα, που αυτό θα έχει ως συνέπεια την μεγαλύτερη απασχόληση και τη διεύρυνση των παραγωγών αλλά και στην καλύτερη οργάνωση τους με αποτέλεσμα την ευκολότερη σύνδεσή τους με την αγορά. Επίσης σε πολλές περιοχές έχει γίνει σύνδεση των προϊόντων του πρωτογενή τομέα με την μεταποίηση/τυποποίηση που έχει οδηγήσει στη δημιουργία γνωστών και ποιοτικών προϊόντων τα οποία διοχετεύονται στο εξωτερικό, όπου τα ποιοτικά προϊόντα, κυρίως της διατροφής, έχουν υψηλή ζήτηση. Η δημιουργία επομένως μονάδων μεταποίησης τοπικών αγροτικών προϊόντων για εξαγωγή είναι η βάση για τοπική οικονομική ανάπτυξη.

Πολλές τοπικές οικονομίες, ποντάροντας στην ποιότητα, στην τοπική ιδιαιτερότητα των παραγόμενων προϊόντων τους, δημιούργησαν ήδη μια παραδοσιακή αγορά που διατηρείται μέσα στο χρόνο και που είναι γνωστή σε πολλά μέρη του κόσμου. Ας σκεφτούμε πόσο ωραίο θα είναι να βρίσκουμε σε άλλες περιοχές δικά μας τοπικά προϊόντα και πόσο αυτό θα συνέβαλλε στην αύξηση του τοπικού βιοτικού επιπέδου. Μήπως τελικά είναι ώρα να αρχίσουμε να παραδειγματιζόμαστε; Σε όλα τα ΜΜΕ βρίσκει κανείς ανάλογα επιτεύγματα!

Από άλλες τοπικές κοινωνίες γίνονται μεγάλες προσπάθειες σύνδεσης της πολιτιστικής ανάπτυξης με την τοπική οικονομία. Αυτές οι κοινωνίες χρησιμοποιούν σαν όχημα, την πολιτιστική τους κληρονομιά και γενικότερα τον πολιτισμό τους για την ανάπτυξη της οικονομίας του τόπου. Γίνεται δηλαδή μια προσπάθεια ενεργοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού των τοπικών περιοχών ώστε να καταστήσουν ορισμένα πολιτιστικά δρώμενα ως πόλο έλξης για την πόλη. Ας αναλογιστούμε τα επιτυχημένα παραδείγματα ορισμένων πόλεων ή κοινοτήτων που επενδύουν στη δημιουργία δραστηριοτήτων που προβάλλουν την φυσιογνωμία, την ιδιαιτερότητα και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής τους. Παραδείγματα τέτοιων δραστηριοτήτων αποτελούν οι ποδηλατικές διαδρομές, διαδρομές πεζοπορίας, θρησκευτικές διαδρομές, γιορτές δάσους, γιορτές κρασιού- γεύσεων & τοπικών σπεσιαλιτέ, φεστιβάλ, εκδηλώσεις στα πλαίσια μεγάλων εορτών Χριστούγεννα, Πάσχα κ.λπ.

Ας αναφέρουμε ενδεικτικά πως εδώ, οι γιορτές του Τρύγου, Κρασιού, Γεύσεων, Σαρδέλας και άλλες, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά μήπως όλοι οι συμπολίτες θα έπρεπε να  αγκαλιάσουμε με μεγαλύτερη θέρμη τέτοιες εκδηλώσεις; Μήπως θα έπρεπε να προσφέρουμε τις δυνάμεις μας ώστε να δημιουργήσουμε κάτι που θα αρέσει πρωτίστως σε εμάς, θα μας αντιπροσωπεύει, και ίσως τελικά να τις καταστήσουμε πόλους έλξης για την περιοχή μας.

Η τουριστική ανάπτυξη πρέπει να είναι επίσης ο τρίτος πόλος έλξης για την περιοχή μας. Η ανάδειξη των περιοχών που προσφέρονται για μπάνιο και ηλιοθεραπεία σε συνδυασμό με την τοπική κουζίνα και τον θρησκευτικό τουρισμό και τις αρχαιότητες πρέπει ν’ αποτελέσουν αντικείμενο σοβαρής μελέτης και εφαρμογής στρατηγικού σχεδιασμού που θα προκύψει από τις προτάσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Ιδίως τώρα που τα Καραβάκια σύνδεσής μας με την συμπρωτεύουσα κάνουν ευκολότερη την επικοινωνία με τα γκρουπ που την επισκέπτονται. Η δημιουργία ενός ποιοτικού «πακέτου» ξενάγησης σε επιλεγμένα σημεία ιστορικά, πολιτιστικά, θρησκευτικά και σε συνδυασμό με το φυσικό τοπίο, είναι εντελώς απαραίτητη. 

Σαν το παραπάνω παράδειγμα υπάρχουν παρά πολλά, το σημαντικότερο όμως είναι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, να επιδείξουμε τη διάθεση που απαιτείται και επιτέλους να συνεργαστούμε ώστε να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες που υπάρχουν προς όφελος της οικονομίας μας.

Όλοι θέλουμε να ελπίζουμε σε καλύτερες μέρες, με λιγότερα προβλήματα, σε πιο ανθρώπινες συμπεριφορές και όλοι καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε πλέον με τα κατάλοιπα και τις πρακτικές του παρελθόντος. Είναι αναγκαίο να κατευθυνθούμε στη δημιουργία μιας νέας οικονομικής κουλτούρας που ως βασικά συστατικά θα έχει την αλληλεγγύη, την εμπιστοσύνη, τη συνεργασία, το συλλογικό κέρδος και ως εχθρό του θα έχει την οικονομική απληστία και τον οικονομικό σφετερισμό.

Είναι αναγκαίο να συμβάλλουμε με τον τρόπο που μπορεί ο καθένας από εμάς στην προσπάθεια. Η ενημέρωση για τις δυνατότητες που υπάρχουν, η υποστήριξή μας στις ανιδιοτελείς προσπάθειες για πληροφόρηση και ενημέρωση είναι από τα λιγότερα αλλά βασικότερα που μπορούμε να συνεισφέρουμε στον τόπο και τους συμπολίτες μας.

Ας μην μείνουμε αμέτοχοι παρατηρητές και πολλές φορές επικριτές των προσπαθειών που θα γίνουν.

Ας δώσουμε όλοι τον καλύτερο μας εαυτό και ας ελπίσουμε ότι τελικά θα επιτύχουμε αυτό που δεν έχουμε καταφέρει ως τώρα!!!!